Η εμπειρία μας στο Tamerkosken Lukio

    Η υπ’ αριθμ. 2022-1-EL01-KA120-SCH-000110213 Διαπίστευση ERASMUS+ απονεμήθηκε στο 2ο Γενικό Λύκειο Ξάνθης και ως εκ τούτου στα πλαίσια του προγράμματος Erasmus+ ΚΑ121 που υλοποιείται το τρέχον σχολικό έτος πραγματοποιήθηκαν 4 ατομικές κινητικότητες Job Shadowing στο Τάμπερε της Φινλανδίας.

    Το πρόγραμμα ERASMUS+ είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο γιατί έδωσε  τη δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς να διευρύνουν τους εκπαιδευτικούς ορίζοντες, να προβληματιστούν στο αντικείμενο της καθημερινής δουλειάς τους, να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των εκπαιδευτικών συστημάτων. Κι αυτό επιτυγχάνεται μόνο με τη ζωντανή, επιτόπια παρακολούθηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε άλλες χώρες.

Το σχολείο

    Στη Φινλανδία η υποχρεωτική εκπαίδευση είναι 12ετής  (7 έως 18 ετών). Τα φινλανδόπουλα ξεκινούν το σχολείο στα εφτά τους χρόνια,  έχοντας παρακολουθήσει ένα χρόνο Νηπιαγωγείο. Οι ελάχιστες ώρες εβδομαδιαίως είναι 20 για τις πρώτες τάξεις και 30 για το Γυμνάσιο, ενώ μαθητές λαμβάνουν και  δωρεάν γεύμα.

    Ο ρόλος του κράτους στα σχολικά βιβλία περιορίζεται μόνο στο περιεχόμενο. Τα σχολεία κάθε περιοχής αποφασίζουν  για τα βιβλία που θα χρησιμοποιήσουν. Όλα τα βιβλία παρέχονται σε ψηφιοποιημένη μορφή στον κάθε μαθητή και ταυτόχρονα του παρέχεται δωρεάν φορητός υπολογιστής που περιέχει συνδέσμους προς όλα τα απαραίτητα διαδραστικά εγχειρίδια. 

    Στόχος της βασικής εκπαίδευσης είναι να υποστηρίξει την απόκτηση γνώσεων που απαιτούνται για την περαιτέρω εκπαίδευση, αλλά κυρίως να αναπτύξει την προσωπικότητα των μαθητών και να καλλιεργήσει ένα σύνολο δεξιοτήτων. Πολύ σημαντικές μεταξύ αυτών είναι οι κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες και πάνω σ΄ αυτές είναι δομημένη η εκπαιδευτική διαδικασία. Επίσης καλλιεργούνται σε πολύ υψηλό βαθμό οι ψηφιακές δεξιότητες, οι οποίες απαντώνται παντού στη στοχοθεσία όλων των μαθημάτων. Το well being διδάσκεται από το Δημοτικό ως και το Λύκειο (“Health Education”) και η επίδρασή του είναι εμφανής στη φιλοσοφία όλων, από τη συμπεριφορά των παιδιών όταν φτάνουν στο Λύκειο (δεν υπάρχουν εφημερεύοντες στα διαλείμματα, «δε χρειάζονται σε αυτή την ηλικία») ως τη διακόσμηση και τη λειτουργικότητα των χώρων (καναπέδες, σκαμπό, πουφ, τραπέζια εργασίας και «κουτιά απομόνωσης» σε μεγάλο αριθμό και διάσπαρτα σε όλο το σχολείο.

    Το σχολείο που μας φιλοξένησε, το Tamerkosken Lukio, ήταν ένα vocational (τεχνικό) Λύκειο με 55 εκπαιδευτικούς και 870 παιδιά, το ένα τρίτο των οποίων είχε επιλέξει κατεύθυνση σχετική με την τέχνη. (visual arts). Ένα σχολείο ανοικτό στην τοπική κοινωνία αφού οι κάτοικοι του Tampere έχουν ελεύθερη πρόσβαση στις εγκαταστάσεις του, όπου λειτουργεί δημοτική βιβλιοθήκη και γίνονται δωρεάν μαθήματα για ενήλικες σχετικα με μεγάλο εύρος θεμάτων.

 

Ο μαθητής/η μαθήτρια στο φινλανδικό σχολείο

    Οι μαθητές των φινλανδικών σχολείων, δεν χαρακτηρίζονται από άγχος και κούραση, ούτε από (συχνά) την ανάγκη εκτόνωσης του έλληνα μαθητή, διότι το σχολείο καλύπτει τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Η μελέτη στη σχολική μονάδα είναι αρκετή και το απόγευμά τους είναι ελεύθερο.  Κατά  τη διάρκεια της διδακτικής ώρας ο μαθητής επιλύει τις ασκήσεις που του υποδεικνύει ο εκπαιδευτικός στον προσωπικό του φορητό υπολογιστή  και ταυτόχρονα ο εκπαιδευτικός βλέπει στη δίκη του οθόνη τη πρόοδο του κάθε μαθητή του και την ανάγκη του για επέμβαση και ανατροφοδότηση. Με ένα κλικ η προτεινόμενη λύση του βιβλίου ή/και αυτή που ενδεχομένως έχει προσθέσει ο/η εκπαιδευτικός είναι πλέον ορατή στα παιδιά. Δηλαδή υπάρχει ένα διαδικτυακό σύστημα και μια άρτια πλατφόρμα όπου εμφανίζονται οι ασκήσεις που λύνει ο κάθε μαθητής και η  συνολική του εικόνα είτε ως προς τα αντικείμενα είτε ως προς τις απουσίες του.  Υπάρχουν υποχρεωτικά μαθήματα ίδια για όλους και μάθημα επιλογής για εμβάθυνση για παράδειγμα προχωρημένα μαθηματικά ή χημεία . Στα προχωρημένα μαθήματα το επίπεδο είναι εξαιρετικό υψηλό και το  αναλυτικό πρόγραμμα τους εισάγει σε έννοιες που στο ελληνικό σύστημα εμφανίζονται στο πανεπιστήμιο. 

    Στα μαθήματα της χημείας η ώρα που έχει διάρκεια 90 λεπτά, αρχίζει με μια μικρή σε διάρκεια θεωρητική προσέγγιση της νέας γνώσης με τη βοήθεια προτζέκτορα και διαδραστικού πίνακα , συνεχίζει με παραδείγματα ασκήσεων από τον καθηγητή και στη συνέχεια οι μαθητές επιλύουν τις ασκήσεις που τους  ζητούνται διαδικτυακά, μέσα στο περιβάλλον του ηλ. βιβλίου. Επικρατεί απόλυτη ησυχία και όλοι είναι συγκεντρωμένοι στην εργασία τους. Ο/η εκπαιδευτικός  παρακολουθεί στην οθόνη του τη πορεία των μαθητών και δίνει βοήθεια στους μαθητές που δυσκολεύονται στο θρανίο τους. Η έννοια φροντιστήριο είναι κάτι άγνωστο γι΄ αυτούς.  

    Στα Μαθηματικά η ώρα διαρκεί 75’ και η πορεία του μαθήματος είναι ανάλογη. Τα επιπλέον λογισμικά που απαιτούνται για τη συγγραφή του μαθηματικού κειμένου, γραφικές παραστάσεις κ.λπ. είναι αγορασμένα (αν δεν είναι δωρεάν) για κάθε παιδί και συνεργάζονται αρμονικά α) με τις διάφορες πλατφόρμες (ο/η εκπαιδευτικός επιλέγει ποια θα χρησιμοποιήσει) και β) με το ηλεκτρονικό βιβλίο.  

    Στο μάθημα των αγγλικών, διάρκειας 90 λεπτών, η κατανόηση του γραπτού και προφορικού λόγου γίνεται μέσω του ηλεκτρονικού βιβλίου από τον διαδραστικό πίνακα, και οι απαντησεις στις αντίστοιχες ασκήσεις δίνονται απο λαπτοπ του κάθε μαθητή. Επίσης χρησιμοποιούνται εφαρμογές που εχουν κατεβασει στο κινητό τους τηλέφωνο για να συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά  κουίζ, χωρισμένοι σε ομάδες,   αφού σκανάρουν το barcode που τους δίνει ο καθηγητής στον διαδραστικό πίνακα, όπου βλέπουν και τη βαθμολογία της κάθε ομάδας.  

    Στο μάθημα της Ιστορίας, διάρκειας 90 λεπτών, ο/η καθηγητής/ καθηγήτρια κάνει μια σύντομη σχετικά διάλεξη και στη συνέχεια αναθέτει γραπτή εργασία στους μαθητές (ανά ομάδες ή ατομικά), τα ζητούμενα της οποίας αναγράφονται αναλυτικά και προβάλλονται σε έναν προτζέκτορα. Οι μαθητές αξιοποιούν το ψηφιακό βιβλίο και άλλες πηγές που τους δίνονται. Ο/η καθηγητής/τρια παρακολουθεί την πρόοδο της εργασίας από τον δικό του/της υπολογιστή και παρεμβαίνει βοηθώντας τα παιδιά που κρίνει ότι έχουν ανάγκη από βοήθεια. Επίσης οι μαθητές δημιουργούν παρουσιάσεις που τις προβάλλουν και τις σχολιάζουν ενώπιον της τάξης, ενώ εφαρμόζεται και η παιχνιδοποίηση (π.χ. kahoot). Παρόλο που τα παιδιά μπορούν να σηκώνονται, να τρώνε, να πίνουν ή και να κοιτάζουν το κινητό τους τηλέφωνο ενόσω κάνουν την εργασία τους, ο/η καθηγητής/τρια δεν χρειάζεται να κάνει παρατηρήσεις, καθώς δεν δημιουργείται αναστάτωση στην τάξη ούτε υπάρχει φασαρία. 

    Αν κάποιος υπολογιστής χαλάσει, ο/η εκπαιδευτικός της τάξης απευθύνεται άμεσα σε εκπαιδευτικό του σχολείου για να επιληφθεί της αντικατάστασης του λάπτοπ και ο/η μαθητής/τρια (βάζοντας τους κωδικούς του στο νέο λάπτοπ) συνεχίζει από εκεί που σταμάτησε χωρίς άλλη καθυστέρηση. Είμασταν μάρτυρες αυτής της διαδικασίας δύο φορές μέσα στην εβδομάδα, όταν η κ. Terhi P. (μαθηματικός) αντικατέστησε το λάπτοπ και επέστρεψε στο μάθημά της σε 5’. Μία φορά την εβδομάδα επισκέπτεται το σχολείο τεχνικός για να παραλάβει/επιστρέψει τα λάπτοπ που αστόχησαν. Σημειωτέον ότι δεν πρόκειται για λαπτοπ “state of the art”, παρά για 13/14 ιντσών, προηγούμενης γενιάς HP, Lenovo κ.ά., ικανά όμως να τρέχουν τα απαιτούμενα λογισμικά. 

    Στις Α, Β και Γ τάξεις του λυκείου που επισκεφτήκαμε υπάρχει μεγάλο διάλειμμα, ανάμεσα στα μαθήματα για φαγητό στην τραπεζαρία. Όλοι οι μαθητές και καθηγητές έχουν πρόσβαση δωρεάν και σερβίρεται μόνο ένα είδος φαγητού με ποικιλία από σαλάτες.

    Για να πάρουν το απολυτήριο Λυκείου πρέπει να συγκεντρώσουν μέχρι 150 διδακτικές μονάδες ( IELTS) σε 3 ή και σε 4 χρόνια αν δεν μπορούν σε 3.  

    Οι εκπαιδευτικές περίοδοι μέσα στο σχολικό έτος (αρχές Αυγούστου έως τέλη Μαΐου) είναι 5, διάρκειας 6 εβδομάδων η καθεμιά. Τα παιδιά δηλώνουν συμμετοχή σε όσα μαθήματα αντέχουν, σε καθεμιά από αυτές τις περιόδους και διαμορφώνουν ανάλογα το πρόγραμμά τους (αυτός είναι και ο λόγος που τα περισσότερα μαθήματα ξεκινούν μετά τις 9 π.μ). Οι θέσεις για τα τμήματα κάθε μαθήματος συμπληρώνονται γρήγορα, ως 28 σε κάθε τμήμα (+ 2 αν το απαιτήσει ο/η σύμβουλος καριέρας του σχολείου). Αυτό γίνεται στην αρχή κάθε περιόδου, σε μια διαδικασία που η μαθήτρια-ξεναγός μας χαριτολογώντας ονόμασε “hunger games”. Όταν βγει το ατομικό τους πρόγραμμα (πριν την έναρξη της επόμενης περιόδου) τα παιδιά έχουν δικαίωμα να ζητήσουν αλλαγές εντός δύο εβδομάδων. Αν αποτύχουν σε κάποιο μάθημα, έχουν όχι μία, αλλά μέχρι και τέσσερις ευκαιρίες να το ξανα δηλώσουν και να το περάσουν μέσα στο ίδιο σχολικό έτος. Απλά η επόμενη περίοδος (6 εβδομάδων) θα είναι πιο φορτωμένη. Αυτή η ευελιξία είναι ο πυρήνας «εφαρμοσμένης διαφοροποίησης και συμπερίληψης» στο Φινλανδικό σχολείο, που σε συνδυασμό με το περιεχόμενο και τον τρόπο της διδασκαλίας έχουν θεαματικά αποτελέσματα. Στη Φινλανδία, το μότο “No child left behind” δεν είναι αμερικάνικο ανέκδοτο, αλλά μια θαυμάσια πραγματικότητα.

Προσφέρεται επίσης ενισχυτική διδασκαλία και ψυχολογική υποστήριξη από εξειδικευμένο προσωπικό μέσα στο σχολείο. Ως αποτέλεσμα, το χάσμα μεταξύ των αποκαλούμενων καλών και κακών μαθητών είναι εξαιρετικά μικρό και όλοι οι μαθητές καταφέρνουν να αποφοιτήσουν.

    Τα παιδιά βιώνουν μια αίσθηση ελευθερίας μέσα στην τάξη. Τα περισσότερα  ασχολούνται με το τρέχον μάθημα. Άλλα, λόγω απουσιών, με προηγούμενη παράγραφο και τις ασκήσεις της. Κάποια με άλλο μάθημα ή, για διάλειμμα, με σκάκι, πασιέντζα. Είδαμε επίσης την οθόνη του λάπτοπ να προβάλλει (μέσω του κινητού) Gossip girl (!), ή να λειτουργεί μέσω της κάμερας ως καθρέφτης για ένα γρήγορο «φρεσκάρισμα» του κραγιόν. Στις μικρότερες τάξεις τέτοια «φάουλ» είναι πιο συχνά, τα πιο ώριμα παιδιά αποσπώνται λιγότερο. Η προσέλευσή των μαθητών στην τάξη είναι έγκαιρη και οι αργοπορημένοι εισέρχονται αθόρυβα χωρίς να διακόπτεται η εξέλιξη του  μαθήματος. Ο/η εκπαιδευτικός δεν μαλώνει, δεν ασχολείται. Γίνονται υπεύθυνα, αντιμετωπίζονται ως υπεύθυνα άτομα. Το σχολείο έχει χώρους με όργανα γυμναστικής και ένα μικρό κλειστό γήπεδο μπάσκετ (με πλήρη αποδυτήρια), ωστόσο για τη Γυμναστική, μπορεί να χρειαστεί να πάρουν το τραμ για το Δημοτικό γυμναστήριο. Εκεί θα τους περιμένει ο εκπαιδευτικός της Φ.Α. για μάθημα και στη συνέχεια  επιστρέφουν μόνα τους στο σχολείο. Οι όποιες μετακινήσεις (π.χ. παρακολούθηση θεατρικής παράστασης) γίνονται με ευθύνη των μαθητών/τριών, χωρίς τη συνοδεία εκπαιδευτικού και χωρίς συμπλήρωση υπεύθυνων δηλώσεων των κηδεμόνων, με όποιο μέσο επιλέξουν τα παιδιά. Οι πόρτες του σχολείου είναι πάντα ανοιχτές.

Με λίγα λόγια το φινλανδικό σχολείο που είδαμε είναι:

    •    ένα ζωντανό σχολείο με μαθητές που ένιωθαν άνετα σ’ αυτό,

    •    με χώρους αναψυχής και ελεύθερου χρόνου,

    •    με ευρύχωρη τραπεζαρία, φωτεινή  με ωραία χρώματα

    •    με βιβλιοθήκη και χώρους εργασίας

    •    χωρίς τον ήχο του κουδουνιού

 •    με τάξεις ευρύχωρες, με σύγχρονους ατομικούς υπολογιστές και διαδραστικά συστήματα τελευταίας τεχνολογίας

    •    με εργαστήρια θετικών επιστημών και παρασκευαστήρια που διαθέτουν συσκευές που θα ζήλευε ένα πανεπιστημιακό τμήμα στην Ελλάδα

    •  με αίθουσες καλλιτεχνικών όπου το ελεύθερο σχέδιο γίνεται με ζωντανά  μοντέλα, και όλα  τα απαραίτητα υλικά παρέχονται δωρεάν

• με εργαστήρια κεραμικής, σχεδιασμού ρούχων, ραπτικής και  πλήρως εξοπλισμένο στούντιο φωτογραφίας με  όλα  τα απαραίτητα υλικα.

    •    με  γυμναστήρια που διαθέτουν άρτιο εξοπλισμό

    •    με τουαλέτες δίπλα σε κάθε αίθουσα διδασκαλίας

    •    με νεροχύτες μέσα σε κάθε αίθουσα διδασκαλίας

 

    Η καθαριότητα των χώρων είναι υποδειγματική, ακόμη και στις λεπτομέρειες (π.χ. έλλειψη σκόνης στα ράφια των αιθουσών, καθαρές κουρτίνες).  

    Σύμφωνα με τα στοιχεία για το σχ. έτος 2022-23, το σχολείο μισθοδοτούσε δυο ψυχολόγους, κοινωνική λειτουργό,  ένα γιατρό τρεις νοσηλεύτριες, τέσσερις “καθοδηγητές σπουδών” και υποστηρικτικό προσωπικό όπως δύο γραμματείς, δύο επιμελητές, δύο κοινοτικούς υπαλλήλους, δύο ταξιδιωτικούς πράκτορες (!), μοντέλο τέχνης, βοηθό σκηνοθέτη, ενώ δύο εκπαιδευτικοί του σχολείου έλειπαν σε άδεια σπουδών.

 

 Ακολουθεί σύνδεσμος για το e-book με φωτογραφίες της κινητικότητας

 https://read.bookcreator.com/GrTf9my0ecOSn2w07KCQp8SPft72/KCqMNf2iS8iA0USJqLnFYQ